Active House met Mindow kozijnen

Active House met Mindow kozijnen

In het Active House van architect Reimar von Meding draait alles om het optimaliseren van het bouwproces, NOM en gebruiksvriendelijkheid.

De gevels spelen daarbij een belangrijke rol. Von Meding koos het aluminium profielsysteem PLUSone van Mindow; esthetisch gebaseerd op ranke staalprofielen uit het Interbellum, maar dankzij triple glass en composiet isolatoren met een U-kozijn van 0,8.

Het Active House van Reimar von Meding, architect bij KAW, staat in een Schiedamse stadsinbreiding, op de plek van een gesloopt ziekenhuis. Het beeldkwaliteitsplan voor deze zelfbouwbuurt schrijft een jarendertigstijl voor – met het werk van de Schiedamse stadsarchitect Piet Sanders (1882-1937) als voorbeeld en referentie. Een paar kavels zijn gereserveerd voor woningen met een moderner aanzicht.
Het Active House van Von Meding staat op een van die kavels: “Deze woning herinnert aan het vroege modernisme uit het interbellum. Architecten koppelden een pure vorm destijds vaak nog aan ambachtelijke oplossingen. Dus bijvoorbeeld kubistische architectuur maar wel uitgevoerd in metselwerk en met mooie details.”

PUREone kozijn
Dat tijdsbeeld is ook zichtbaar in de puien. Daar koos Reimar von Meding voor het PUREone kozijn van Mindow: “We zochten naar een kozijn met een hoge energieprestatie en tegelijkertijd wilden we in het hele ontwerp zo’n hoog mogelijke materiaalreductie realiseren. Kozijnen met een hoge energieprestatie hebben meestal dikkere profielen met zware isolatoren. Meer materiaal dus. Het Mindow PLUSone kozijn levert echter een U-kozijn van 0,8, met een rank uiterlijk dat teruggrijpt op het oude stalen T-profiel.” Maar dan wel voorzien van triple glas. Het aluminium profiel heeft isolatoren uit composiet die zorgen voor een hoge thermische onderbreking. Von Meding: “In dit kozijn is een extreme reductie van de lineaire koudebruggen gerealiseerd.”

Stoeltjesprofielen
Het PUREone kozijn oogt als de oude stoeltjesprofielen – maar dan uitgevoerd in aluminium. Heel fraai, vindt Von Meding: “We hebben hier ook het bijbehorende beslag gebruikt, dat vanwege het profiel iets kortere penlengtes heeft. Het systeem is in het Active House voorzien van een antracietkleurige structuurcoating, waardoor het ook nog eens oogt als oude stalen stoeltjesprofielen. In staal kun je dit zo niet realiseren, met deze U-waarde. Er zijn stalen profielen die best aardig presteren, maar geen U-kozijn van 0,8 halen. Je hebt in staal meer problemen met koudebruggen. Bovendien is staal als grondstof vanuit het perspectief van duurzaamheid en milieu slechter dan aluminium.”
De stabiliteit van de draaidelen komt uit het verlijmen van het glas. Von Meding: “Dit is in feite ‘structural glazing’: een randprofiel verzorgt samen met het glas de stabiliteit.” 

Minder aluminium
Het Mindowkozijn kan als traditioneel kozijn in een cascogevel geplaatst worden. Von Meding: “In dit project hebben we gebruikgemaakt van Phonotherm stelkozijnen. Deze zijn ook direct als metselwerkaanslag gebruikt, omdat je de aluminium kozijnen pas na het metselen wilt plaatsen. Phonoterm is in Duitsland ontwikkeld als waterresistente constructieplaat. Een product zoals spaanplaat, maar dan met betere isolerende en constructieve eigenschappen.” Het kozijn kan ook zonder aanslag in bestaande kozijnen worden geplaatst, en is dus geschikt als renovatiekozijn. Het kan worden gecoat en geanodiseerd. En de prijs? Von Meding: “Het kozijn is veel betaalbaarder dan andere aluminiumprofielen, want voor dit kozijn wordt veel minder aluminium gebruikt.”

Samenwerken met de producenten
Een belangrijk aspect van het Active House is het aannemerloos bouwen. Dat is een groot voordeel voor een architect, onderstreept Von Meding: “Normaal gesproken heb je als architect relatief weinig invloed op de componenten die uiteindelijk in je gebouw toegepast worden. De aannemer kan altijd alternatieven toepassen die tijdens het ontwerp niet aan bod gekomen zijn. Het draait bijna altijd om geld. Je weet dus in een ontwerpfase nooit zeker wat exact toepast gaat worden. Dan kun je technisch gezien ook nooit exact ontwerpen. Daarom houdt iedereen een slag om de arm met marges op marges. In het Active House wisten we wel precies met welke componenten we zouden gaan bouwen – en dat tot op de laatste schroef.”
Dat was te danken aan de rechtstreekse samenwerking met de producenten van de bouwmaterialen, buiten een aannemer om. SlimBouwen dus. Von Meding: “De producenten die hier meededen, hebben niet alleen geadviseerd, maar droegen voor een deel ook de eigen uitvoeringsverantwoordelijkheid. In dit kleine project hebben we dan ook veel lessen kunnen trekken die van waarde zijn in andere, ook grotere projecten.”

Co-maker Duco
Neem nou de coöperatie met Duco. In het Active House van Reimar von Meding is geen wtw toegepast maar CO2-gestuurde ventilatie. Von Meding: “Duco heeft voor dit project als co-maker geen nieuw product ontwikkeld, maar zij dachten helemaal aan het begin van het traject al mee over de systeemkeuze. De ventilatie wordt vaak overgedimensioneerd. Hier is gekozen voor een minimale ventilatiecapaciteit, op basis van een advies van Duco. Zij adviseerden ook over de optimale positionering van de ventilatie. Dat is in de ontwerpfase allemaal afgestemd. Er is zodoende een enorme duurzaamheidswinst behaald. Het energieverbruik is een derde van het gemiddelde verbruik bij standaard overgedimensioneerde oplossingen, en ook de hoeveelheid toegepast materiaal en kanalen is veel minder dan bij traditionele bouw.”

Supermooi
Ook opmerkelijk: de ventilatietechniek is in het houten casco gefreesd. Von Meding: “Het moest niet alleen duurzaam maar ook supermooi worden. In woningen heb je aan het plafond steeds meer ontsierende witte kunststof ventilatieventielen. Die zie je tegenwoordig niet meer alleen in de badkamer, maar soms zelfs ook in de woonkamer. Hier hebben we een vierkant uit het houten casco gezaagd, het ventilatieventiel verdiept liggend aangebracht en met hout afgedekt. Dat is een noviteit, die met de componenten van Duco makkelijk ook in andere projecten kan worden toegepast. Duco logt momenteel de prestaties van deze oplossing.” 

Duurzaam
Duurzaam bouwen dicteert in veel bouwprojecten de koers van ontwerp en bouw, beheer en onderhoud. Hoe staat het met de duurzaamheid van moderne gevels? Hoe vertalen ingenieurs, architecten en gevelbouwers duurzaamheid in de schil? Raam en Deur besteedt in een reeks artikelen aandacht aan ‘groene’ gevels. In deze aflevering: het aannemerloos gebouwde Active House in Schiedam van architect Reimar von Meding van KAW.

Slim en actief
Een mix van SlimBouwen en de Active House-gedachte, zo typeert architect Reimar von Meding van KAW het eigen woonhuis dat hij bouwde in Schiedam: “In dit ontwerp zijn die twee uitgangspunten innig verknoopt. Bij SlimBouwen draait het om het anders inrichten van het bouwproces. We hebben deze woning aannemerloos gebouwd en werkten rechtstreeks met de producenten. SlimBouwen is ook de basis voor circulair bouwen – waarbij je de levenscyclus van een materiaal verlengt – en voor aanpasbaarheid. Het houten casco en de dekvloeren zijn demontabel, er is droog gebouwd.”
Bij de tweede component – de Active House-gedachte – draait het volgens Von Meding puur om de energetische component: “Een Passivhaus wordt ontwikkeld vanuit techniek, woonkwaliteit staat op de tweede plaats. Bij een Active House ontstaat een nul-energiehuisprestatie door uit te gaan van hoge gebruiksvriendelijkheid. Je reduceert de energievraag, benut de passieve zonne-energie met een optimale oriëntering, en verwarmt zonder fossiele brandstoffen en met lokaal opgewekte energie. De trias energetica dus.”

Tweeduizend keer winst 
Aannemerloos bouwen en rechtstreeks samenwerken met de producenten – het is SlimBouwen ten voeten uit. Reimar von Meding: “Bedenk je maar eens hoeveel bevestigingshandelingen in een gebouw nodig zijn. Dat aspect wordt onderschat. Veel arbeid gaat hier verloren, omdat dingen niet goed worden uitgedacht en uitgevoerd.” 
Als voorbeeld noemt Von Meding het houten casco van het Active House: “Houtbouw is duurder dan een beton- of kalkzandsteencasco. Maar bouwen met hout is behoorlijk exact. De buitenzijde van een houten casco is vlak. Dat betekent dat je uitvoeringsvoordelen hebt bij het aanbrengen van de spouwisolatie. Je kunt makkelijker hoogwaardige producten met stijve eigenschappen toepassen. En je kunt één hele handeling overslaan. Normaal gesproken moet je in een casco een gat boren, een plug slaan en daar een anker in schroeven. Bij dit houten casco kun je gewoon direct een anker in het casco schroeven. En dat is in dit gebouw ongeveer tweeduizend keer gebeurd – dat is winst.”

Cradle-to-cradle
In het Active House maakte Reimar von Meding uitsluitend gebruik van duurzame materialen. De dekvloer is er een voorbeeld van: “Dat is een cradle-to-cradle Fermacellvloer op strooikorrels, droog gelegd en demontabel. We hebben zelfs voor het marmoleum lijm toegepast die verwijderbaar is. Deze is ontwikkeld door Unipro uit Haaksbergen, een bedrijf met een vooruitstrevende visie op integrale duurzaamheid van hun producten. Op de houten wanden binnen is Rolsma biobased beits aangebracht, ontwikkeld door Gebr. van der Geest uit Enschede. Zij zijn koploper op het gebied van verven op lijnoliebasis zonder oplosmiddelen en geproduceerd uit vlas dat in Nederland is verbouwd. De grondstof hoeft dus niet helemaal uit de VS te komen – dat scheelt in het transport en heeft dus invloed op de CO2-uitstoot in de hele keten. Bijkomend voordeel van de verf is dat je geen beschermingsmiddelen hoeft te gebruiken als je hem aanbrengt en je kunt meteen na het schilderen de woning betrekken omdat er geen giftige dampen hangen.”
In het Active House is een warmtepomp van NIBE aangebracht – met zowel twee bodembronnen als innovatieve panelen op het dak. Von Meding: “Probleem bij warmtepompen is dat de bron op termijn uitgeput raakt. Je haalt er in de winter meer warmte uit dan je in de zomer met koeling erin kunt stoppen. Zo ontstaat een disbalans. Je hebt in de loop der jaren steeds meer elektrische energie nodig om je warmtepomp te benutten. Dat is een van de laatste hobbels waarom men in de seriematige bouw terecht soms nog sceptisch tegenover warmtepompen staat.”
Op het dak heeft installatiebedrijf Van Oorschot VolThera AVP panelen van AliusEnergy geïnstalleerd. Deze panelen wekken stroom op, maar ook warm water. “Dat water koelt het paneel waardoor het beter presteert. Maar het warme water wordt ook naar de bodem gevoerd, waar het zorgt voor een hoger rendement van de warmtepomp. Je haalt dankzij dat slimme paneel bijna vier keer zoveel energie uit een vierkante meter dakvlak als bij traditionele zonnepanelen. Dat is het soort oplossingen dat ook voor gestapelde bouw heel interessant wordt, waar het dakoppervlak per woning te beperkt is voor NOM.”

Hier uw advertentie?
Bel +31 (0)73 503 35 44.