Nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (2019)

Nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (2019)

‘Wat je zegt moet je ook waarmaken’

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (WKB) komt eraan. Naar verwachting wordt de wet in 2019 van kracht. Wat betekent de nieuwe wet-in-de-maak voor de uitvoerende bouw – en voor leveranciers zoals de timmerindustrie? Tijdens de Partnerdag van Van de Vin Ramen en Kozijnen in Heeze, lichtten Emile Jansen en Jurgen Slippens van Nieman Kwaliteitsborging de consequenties van de wet toe. Gerard Roest van Limuco Hout- en Gevelexpertise spiegelde de huidige praktijk aan de nieuwe wet en onderstreepte het belang van bouwplaatsinspecties.

De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen is prangend actueel: als de wet tijdig rondkomt, verschuift het bouwtoezicht van gemeente naar private partijen en moet de bouw zelf dossiers aanleggen en controles organiseren die de kwaliteit van bouwwerken borgen – van bouwvergunning tot oplevering.
Veel is nog onduidelijk. En dat die onduidelijkheid de bouw niet helemaal lekker zit, bleek op 7 maart op de Partnerdag al snel. Koud een paar zinnen op weg met hun lezing, zagen Emile Jansen en Jurgen Slippens van Nieman in de zaal de eerste handen al omhoog gaan: “Wat is in dit bestek eigenlijk kwaliteit, en wie bepaalt dat? En: “Hoe kun je als bouwer nou garant staan voor de kwaliteit van aangeleverde materialen?” Het waren de eerste twee van een hele reeks vragen die de lezing van Nieman regelmatig ombogen van een voordracht in een discussie.

Toeleveranciers in de WKB-keten
Nieman Kwaliteitsborging is betrokken bij de ontwikkeling van de instrumenten die de WKB handen en voeten moeten geven. Volgens Jansen en Slippens betekent de nieuwe wet voor toeleveranciers dat zij volwaardige ketenpartners zullen (moeten) worden in de kwaliteitsborging. Jansen: “In de huidige situatie is er een papieren zekerheid: er is een bouwvergunning, maar geen aantoonbare opvolging en vastlegging dat een bouwwerk gebouwd wordt conform de vergunning. In de nieuwe werkelijkheid geldt: wat gebouwd is, moet aantoonbaar voldoen! Je moet als bouwer vóórdenken, een kwaliteitsborger kijkt vanaf de bouwvergunning mee en geeft uiteindelijk een eindverklaring af, nodig om een bouwwerk vrij te geven.” Ketenpartners raken sterker verbonden door het WKB-traject, aldus Jansen: “Aannemers gaan van toeleveranciers verlangen dat ze informatie aanleveren over geleverde producten maar ook dat ze steeds meer een rol spelen in het mede aantonen van de gebouwde kwaliteit.”

Samengestelde producten en adviezen
Recent onderzoek van Nieman Kwaliteitsborging toont aan dat aannemers onder de WKB van toeleveranciers verwachten dat zij keurlijsten (inclusief foto’s) invullen en complete productdocumentatie aanleveren, inclusief bewijs dat producten voldoen aan Bouwbesluiteisen. Aannemers geven in het onderzoek ook aan dat ze verwachten dat toeleveranciers steeds meer samengestelde producten gaan leveren en reeds in de bouwvoorbereiding zullen adviseren op projecten. Slippens: “Je móet dus vastleggen wat je levert. En als je iets anders levert, dan moet dat wel aan de verlangde eisen van de wet en van de klant voldoen.”

Onafhankelijke schil
De Wet kwaliteitsborging voor het bouwen gaat uit van een kern van bouwer, onderaannemers en leveranciers die de kwaliteit borgen. Slippens: “Om deze kern heen fungeert een onafhankelijke kwaliteitsborger als externe schil. De kwaliteitsborger controleert de kwaliteitsborging van de bouwer, maar ook de daadwerkelijk geleverde kwaliteit op het werk en beoordeelt uiteindelijk het gebouwdossier. Dit stelsel moet ervoor zorgen dat bouwprojecten aantoonbaar voldoen aan de wettelijke eisen en de eisen van de klant.
Volgens Jansen vraagt de nieuwe wet om een verhoogd bewustzijn over kwaliteit: “En dat begint bij het ontwerp. Het toetsen aan het Bouwbesluit verschuift van het bevoegd gezag naar de de markt. De kwaliteitsborger geeft op basis van een ontwerptoets zijn fiat voor de bouw. Op basis van de kwaliteitsborging tijdens de realisatie en het gebouwdossier geeft de kwaliteitsborger een eindverklaring af. Het gebouwdossier en de eindverklaring worden vervolgens aan de gemeente verstrekt.”
Jurgen Slippens adviseert om het gebouwdossier al te vullen bij de inkoop: “Heb ik het juiste rooster, heb ik het goede glas? En: de bouwer geeft aan wat hij keurt, de borger controleert dat. Maar wat je zegt, moet je ook waarmaken. Je moet het dus wel dóen!”

Bouwplaatsinspecties 
Gerard Roest van Limuco ging op de Partnerdag namens SGT/HOUT100% in op bouwplaatsinspecties. Roest was in het verleden betrokken bij het opzetten van de inspecties en voert er ieder jaar zo’n zeventig uit. Roest: “De bouwplaatsinspecties zijn bedacht als onderdeel van een proces van kwaliteitsverbetering. Als het gaat om kozijnen, is de kwaliteitsborging tijdens de productie geregeld via het KOMO-certificaat. Nog niet geregeld is dat deel van de levenscyclus waar de aannemer de verantwoordelijkheid over het product heeft, bijvoorbeeld bij het beglazen en aflakken in Concept II. Dan zijn verwerkingsvoorschriften nodig. In de bouwplaatsinspectie wordt gecontroleerd of de aannemer deze goed toepast.”
Volgens Roest is de markt toe aan Concept III, met de eindverantwoordelijkheid geheel bij de timmerfabrikant, en aan Concept IV, met langere garanties en inclusief onderhoud: “Naast verwerkingsinstructies gaat het ook meer toe naar leveren van onderhoudsinstructies.”

Te weinig kennis
Bouwplaatsinspecties worden uitgevoerd tot aan de oplevering en inspecteurs controleren op elf verschillende punten. Roest: “90 procent van de uitvoerders is blij met de inspecties en zegt: ‘Vertel mij wat ik fout doe en vertel me hoe ik het goed doe.’ Men komt kennis tekort, men ziet het probleem niet.”
Bouwkundige aansluitingen vormen de kern van de bouwplaatsinspecties. Bijvoorbeeld een houten kozijn dat te strak op een klampsteen staat. Of ankers die niet sterk genoeg zijn om een kozijn te dragen: “Dat is een veelvoorkomend probleem.” Ook het afhangen van beweegbare delen gaat volgens Roest geregeld mis: “Bijvoorbeeld bij dubbele deuren. Die moeten separaat worden afgesteld en dat gaat niet altijd goed.”

Hoofdpijndossier
Beglazen is op de bouwplaats volgens Roest het grote hoofdpijndossier: “Dé doodzonde is niet direct kitten. Dan vervuilt de kitnaad en dat krijg je nooit meer schoon. Dan krijg binnen een paar jaar kitonthechting en lekkage. En een slechte kitnaad werkt capillair; je krijgt problemen met vocht.”
Roest constateert wel verbeteringen: “De bouwplaatsinspecties dragen bij aan het voorkomen van problemen, met name bij het glaszetten. Door de inspecties heb je de zekerheid dat het eindproduct bij oplevering voldoet aan de prestaties en kwaliteit die vooraf verwacht zijn. Daar raakt de bouwplaatsinspectie aan de nieuwe wet.”

Tekst Hans Fuchs Beeld Van de Vin Ramen en Kozijnen

Hier uw advertentie?
Bel +31 (0)73 503 35 44.