Familiebedrijf heroal – Johann Henkenjohann GmbH & Co. KG
timmert al bijna 150 jaar aan de weg
Openingsfoto: de hoofdvestiging (Werk I), dezelfde locatie als onderstaande luchtfoto – te midden van een woonwijk. Hier worden de rolluiken, roldeuren en de zonweringschermen geproduceerd. In de plaats Hövelhof, een stadje ongeveer 13 kilometer ten oosten van Verl, staan Werk II en Werk III, respectievelijk de productiehal voor raam-, deur- en gevelsystemen en het logistieke centrum.
Hoe een klompenmaker een innovatieve en internationaal opererende producent van onder meer rolluiken, zonweringschermen en raam-, deur en gevelsystemen werd. Dat is het verhaal van familiebedrijf heroal – Johann Henkenjohann GmbH & Co. KG, dat begon in 1874 in het Duitse Verl. Max Schöne is de vijfde generatie op rij en leidt samen met managementteam een onderneming waar ruim 800 mensen werken.
Luchtfoto van de vestiging omringd door akkers op de locatie in Verl (DE) waar het bedrijf in 1874 begonnen is.
Johann Henkenjohann, die naam verdient een ereplaats in de geschiedenis van heroal. Het is de naam van de oprichter. Ook zijn opvolger heette zo. Maar het is de derde Johann Henkenjohann die het ambachtelijke bedrijf tot een internationaal opererende industriële onderneming uitbouwde. Hij drukte 60 jaar lang – van 1950 tot 2010 – zijn stempel op vernieuwingen en uitbreidingen van het assortiment en ook van het aantal locaties.
Johann Henkenjohann en zijn vrouw Gerda. Johann gaf van 1950 tot 2010 leiding aan heroal.
Diens kleinkind heet Max Schöne. Samen met de overige leden van het managementteam, Jürgen Peitz en Ramon Knollmann, bepaalt hij sinds 2020 het beleid van de onderneming. Max Schöne: “Tot 1955 maakte de familie houten klompen. Dat was de erfenis toen mijn grootvader het bedrijf overnam. Een eerlijk ambacht, niks mis mee. Hij heeft ook nog een tijdlang gedraaide poten voor Chippendale-meubels gemaakt.
In de eerste jaren na zijn aantreden in 1950 maakte Johann Henkenjohann poten voor Chippendale-meubels.
Maar goed en kwalitatief inlands hout was schaars. Het kwam voornamelijk uit productiebossen van snelgroeiende houtsoorten. Dat betekent veel uitval doordat het ging splijten tijdens het droogproces. Voldoende reden om te stoppen met de meubelpoten.”
Max Schöne, de vijfde generatie, koestert dierbare herinneringen aan zijn grootvader.
Rolluiken
Het tekent de ondernemersgeest van opa Johann dat hij aan de slag ging met iets compleet nieuws: rolluiken. Wel weer van hout, maar ditmaal van geïmporteerd hout, oregon pine en grenen uit Amerika en Canada. En zoals dat in huize Henkenjohann gebruikelijk was, werden de machines omgebouwd en aangepast aan het nieuwe product. Schöne: “De keuze voor een bepaald marktsegment is een strategische overweging die onmiddellijk gevolgd wordt door de technische vraag: hoe maak je het product? Welke machines heb je nodig en hoe kun je ze optimaliseren? Dat was wat je noemt een passie van mijn grootvader. Als er een nieuwe machine werd opgebouwd, hanteerde hij zelf graag het gereedschap.” De rolluikenhandel floreerde. En Johann Henkenjohann zou nog heel lang het hout uit de Verenigde Staten hebben toegepast als de wetgeving hetzelfde gebleven was. Maar door nieuwe regels kon Johann alleen nog maar bestellingen plaatsen die slechts voor 20 procent uit langzaam groeiende houtsoorten mochten bestaan en voor 80 procent uit snelgroeiende. Hierdoor kon hij niet langer de kwaliteitsrolluiken leveren die zijn klanten van hem gewend waren. Hij zocht naar een ander materiaal ter vervanging van hout, want de vraag naar rolluiken bleef onverminderd hoog. Het werd uiteindelijk kunststof. Maar ook het kunststof was geen blijvertje. Het verkleurde na verloop van tijd. Eind jaren zestig verving Henkenjohann kunststof door aluminium en breidde tevens het programma uit met roldeuren voor garages – de markt kende tot die tijd slechts kanteldeuren. Door die verbreding liet hij opnieuw zien te beschikken over een creatief ondernemersbrein. De welvaart nam toe en het aantal autobezitters steeg razendsnel en daarmee de vraag naar garagedeuren. Vanaf 1968 maakte heroal ook geprefabriceerde rolluikkasten, waardoor de verwerking op de bouw efficiënter werd en ook de kans op beschadiging bij de verwerking afnam.
Productiehal voor rolluiken vroeger.
Dubbelwandige lamellen
Zoals tot dan toe het geval was, zocht Johann Henkenjohann voortdurend naar productverbeteringen. Meestal begon dat met gesleutel aan machines. De aluminium profielen kregen net als de kunststoffen een ronding overlangs, waardoor de stabiliteit toeneemt. Mooie vernieuwingen, maar de meest revolutionaire ontwikkeling in de geschiedenis van het bedrijf zag het licht in 1969. Deze innovatieve ontwikkeling behoeft tot op de dag van vandaag geen verbetering: de dubbelwandige aluminium lamellen. De ruimte ertussen is volgeschuimd. Dat komt de stabiliteit en de energie-efficiëntie ten goede en ook neemt het geluidsniveau aanzienlijk af. Het product veroorzaakte een sensatie toen het gepresenteerd werd op de beurs dat jaar. Met de komst van het materiaal aluminium werd overigens de bedrijfsnaam uitgebreid met het voorvoegsel heroal, acroniem van ‘Henkenjohann rollformt Aluminium’.
Max Schöne: “Je kunt spreken van een ware zegetocht. De dubbelwandige lamellen staan aan de basis van een heel succesvolle periode waarin ruimte en middelen vrijkwamen voor nieuwe ontwikkelingen. Deuren, ramen en schuifpuien gingen deel uitmaken van het assortiment, evenals zonweringsystemen en later ook gevelsystemen. We groeiden aan alle kanten. Het aantal vestigingslocaties nam toe. We startten met het leveren van halffabricaten die volgens de bij onze klanten geldende voorschriften en specifieke marktwensen geassembleerd werden en nog altijd worden. En verder is de kwaliteit van de toplaag van onze profielen aanzienlijk verbeterd. Het oppervlak van het schone en vetvrije aluminium wordt met poeder bestrooid en ingebrand. De poedercoating heet bij ons de heroal hwr-toplaagafwerking. We zijn trots op de esthetische kwaliteit van deze afwerking die in diverse kleuren verkrijgbaar is.”
De dubbelwandige aluminium profielen met volgeschuimde tussenruimte was een revolutionaire innovatie die het bedrijf groot heeft gemaakt.
Indrukwekkende prestatie
Tot 2010 bleef Johann Henkenjohann III nauw betrokken bij het reilen en zeilen van de onderneming. Toen hij op negentigjarige leeftijd de zaak verliet, stond er een onderneming waar 800 mensen een vaste aanstelling hadden. Hij blijft in de herinnering voortleven als de man die altijd iets nieuws wilde uitproberen en daarbij een scherp oog had voor de marktkansen. Schöne: “Die vernieuwingsdrang geldt voor alles: het product, de machines, de communicatiemiddelen, administratiesystemen enzovoorts. Ik vind het nog altijd indrukwekkend als je luchtfoto’s uit de jaren vijftig vergelijkt met nu. Het woonhuis met de kleine werkplaats te midden van landbouwgrond naast het vele hectaren grote bedrijfsterrein van nu. Ongelooflijk wat je in één leven kunt bewerkstelligen.” Johann Henkenjohanns dochter Vera Schöne, die al langer haar vader terzijde stond, nam het stokje in 2008 over. Zij had bedrijfskunde gestudeerd en wist tot 2020 – mede dankzij haar grote belangstelling voor techniek – de marktpositie te consolideren tot het moment waarop haar zoon Max, de vijfde generatie op rij, de directie kwam versterken.
Vera Schöne, dochter van Johann Henkenjohann en de moeder van Max Schöne, is de vierde generatie in successie. Zij leidde het bedrijf in de periode 2008-2020.
Creatieve geest
Max Schöne heeft mooie herinneringen aan zijn grootvader. Deze reageerde altijd buitengewoon enthousiast als de kleine Max hem zijn jongste Lego-bouwsel liet zien. Ook de wandelingen door de bedrijfshallen waarbij zijn opa opgetogen kon vertellen over de machines, zijn hem altijd bijgebleven. Het ging dan over wanneer ze aangeschaft waren en hoe hij ze samen met zijn technici had verbeterd. Schöne: “De zaak was altijd wel in zijn gedachten. Na een korte vakantie of weekend kwam hij vaak met wat krabbels en een tekeningetje op kantoor. Een nieuw ideetje dat hij met zijn team wilde uitwerken. Een creatieve geest staat altijd aan.”
Uitdagingen van nu
Heeft Max Schöne die eigenschappen van zijn opa geërfd? Schöne: “Het is nog te vroeg om daarover iets te zeggen en zeker niet door mij. Elke generatie wordt afgerekend op de wijze waarop die in haar tijd heeft weten in te spelen op de ontwikkelingen in de markt en in de samenleving. Nu spelen andere factoren een rol dan zestig jaar geleden. We hebben het nu over CO2-footprint, circulariteit en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Dat heeft gevolgen voor de producten en vergt een nieuwe creativiteit. Productinnovatie verloopt langs andere lijnen dan een halve eeuw geleden. De verwerkers en hun praktijkervaring zijn belangrijker geworden en de wensen van de consument nemen een belangrijke plaats in.”
Objectieve kwaliteitscontrole in speciaal daarvoor ingerichte straat, Werk II, Hövelhof anno nu.
Op de Nederlandse markt
Sinds de jaren zeventig heeft heroal talloze rolluiken afgezet op de Nederlandse markt. Schöne: “In geen enkel ander land waren onze producten in die eerste decennia zo populair als in Nederland. Niet voor niks hebben we er een vestiging geopend. We hebben zelfs een van onze producten te danken aan de input vanuit Nederland: de textiele zonweringschermen die we in 2014 introduceerden. Een mooi voorbeeld van productvernieuwing door te luisteren naar de verwerkers in een ander land met een andere wooncultuur.”
Inrichting voor het aanbrengen van poedercoating op de aluminium lamellen.
Gevelsysteem met zonweringsschermen.
Dit artikel staat in de rubriek 'FAMILIEBEDRIJF' in de Raam en Deur editie 1-februari editie 2021.
Tekst Arie Grevers Foto’s heroal