Dat blijkt uit een hele reeks onderzoeken”, zegt Cor Ruiter, werkzaam bij Nieman Raadgevende Ingenieurs en gespecialiseerd in PKVW. Maar de bewonerstevredenheid kan nog omhoog. “Winst is te behalen in zicht en licht."

 
Het onderwerp 'veiligheid in de woonwijk' leeft bij ontwerpers, opdrachtgevers en beheerders, vertelt Ruiter. “Met name bij de grotere nieuwbouwprojecten heeft het thema veiligheid de aandacht. Maar soms wat laat in het proces, waardoor bepaalde keuzes niet of lastig zijn in te passen. Laat dus al in een vroeg stadium een eerste controle uitvoeren, zodat je eventuele ontwerpwijzigingen nog gemakkelijk kunt doorvoeren. Het thema veiligheid zou wat hoger op de agenda mogen komen.” 

Minder inbraken
“Uit onderzoek is gebleken dat er aanzienlijk minder inbraken worden gepleegd in wijken die zijn ontworpen volgens het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Overzichtelijkheid en licht, in combinatie met goed ontworpen gebouwen, maken dat bewoners prettig wonen in een wijk. Ze voelen zich veilig in hun buurt.”

Investeerders
“Een gemeente, ontwikkelaar of afnemer bepaalt meestal of een project voldoet aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Dit regelen de gemeente en ontwikkelaar bij de gronduitgifte. Steeds meer investeerders, beleggers eisen dat het gebouw dat zij overnemen voldoet aan het Politiekeurmerk Veilig Wonen. Omdat dit contractueel vastligt, is dit voor ontwerpers en aannemers een stok achter de deur.”

Advies
Onder druk van deze marktpartijen wordt Ruiter steeds vaker benaderd voor advies. Bij voorkeur schuift hij in een vroeg stadium van het project aan, want dan is bijsturen makkelijker en minder ingrijpend. “Zeker bij plannen waar de combinatie van brandveiligheid en Politiekeurmerk Veilig Wonen complex is. In het kader van de brandveiligheid moet iedereen overal heen kunnen vluchten. Bij het Politiekeurmerk gaat het er juist om dat je alleen toegang krijgt tot het deel van het gebouw waar je iets te zoeken hebt. Wij denken graag mee in de schets- en/of voorlopige ontwerpfase of bij het opzetten van het architectonisch ontwerp. Regelmatig krijgen we ook de vraag om het Politiekeurmerk Veilig Wonen te beoordelen wanneer het ontwerp al in een vergevorderd stadium is. Dat doen we ook, maar dat is niet altijd eenvoudig en in sommige situaties zelfs onmogelijk.”

Een hoger doel
Stakeholders komen regelmatig met vragen, zegt Ruiter. Bijvoorbeeld over de noodzaak van bepaalde maatregelen. Dan krijgt hij te horen: ‘Dat is toch overdreven’ en ‘er ligt toch al een scheiding bij de toegang van het gebouw, waarom zijn er dan ook nog intern voorzieningen nodig?’ Omdat hij al jaren meeloopt en de praktijk van het Politiekeurmerk door en door kent, weet hij partners te overtuigen. Ruiter is ook aanwezig bij harmonisatie-overleggen met andere adviseurs en het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV), beheerder van het Politiekeurmerk Veilig Wonen. “Wanneer je toelicht waarom iets nodig is, gaan mensen vaak mee met de te treffen maatregelen. De eisen zijn niet bedoeld om te pesten, ze dienen een hoger doel. Belangrijkst is dat je de eisen niet als last gaat zien. Elke eis heeft een achtergrond en meestal ook een meerwaarde. Veel eisen zijn gebaseerd op het gezonde boerenverstand en dus zijn helemaal niet zo gek om ze na te leven.”

Kosten
Uiteraard kosten extra voorzieningen in het kader van het Politiekeurmerk Veilig Wonen ook extra geld. “Wanneer echter bij het ontwerp al wordt nagedacht over de eisen, zijn de meerkosten relatief beperkt. Het hang- en sluitwerk van de woningen zelf is al vereist vanuit het Bouwbesluit. Het gaat dan alleen om eventueel extra verlichting en hang- en sluitwerk van algemene ruimten. Maar wanneer te laat in het ontwerp, of nog erger tijdens de bouw, wordt nagedacht over veiligheid, heeft dit ingrijpende consequenties. Ook financiële.”

Nieuwbouw en bestaande bouw
Politiekeurmerk Veilig Wonen gaat zowel over nieuwbouw als over bestaande bouw. Voor beide gelden aparte eisenpakketten. In de bestaande bouw liggen sommige eisen lager dan in nieuwbouw. En in bestaande bouw is het mogelijk om een afzonderlijke woning of appartement van een certificaat te voorzien. Ruiter: "Bij nieuwbouw is het afgeven van een certificaat alleen mogelijk als ook de andere woningen en algemene ruimten in een gebouw aan de eisen voldoen."

Stimuleren
Op de vraag hoe het Politiekeurmerk Veilig Wonen meer terrein kan winnen, zegt Ruiter: “Uiteraard helpt het als de overheid het keurmerk verplicht stelt, maar wat ons betreft is het met name een taak van de markt. Wanneer de bewoner centraal staat, krijgt niet alleen gezondheid een belangrijke plaats in het ontwerp maar ook veiligheid en de beleving van veiligheid. Hier ligt dus een enorme kans voor architecten en stedenbouwers.”

Dit artikel is verschenen in Stedebouw & Architectuur nummer 3, juli 2018.